Goa Liberation Day 2020 : જાણો, કેવી રીતે પોર્ટુગીઝ શાસનમાંથી ગોવાને પોતાની સ્વતંત્રતા મળી?

– 19 ડિસેમ્બરના દિવસે ગોવા પોર્ટુગીઝ શાસનમાંથી મુક્ત થયું હતું

શું તમે જાણો છો કે ગોવા હંમેશાથી સ્વતંત્ર ભારતનો હિસ્સો ન હતું? 1962માં આઝાદ થયા બાદ ગોવા ભારતીય રાજ્ય બન્યું. એવું કહેવાય છે કે સમગ્ર સૈન્ય અભિયાનને સફળતાપૂર્વક કામ કરવામાં લગભગ ત્રણ દિવસ થઇ ગયા હતા અને તે ઐતિહાસિક ઘટનાના સન્માનમાં ગોવા મુક્તિ દિવસ મનાવવામાં આવે છે. આ ભારતીય ઇતિહાસનું એક મહત્ત્વપૂર્ણ બિંદુ હતું, જેણે આપણા દેશને તે વિદેશી શાસન તરફથી મુક્ત કરી દીધા હતા જે કેટલીય શતાબ્દિઓ સુધી ચાલ્યું હતું. 15 ઑગષ્ટ 1947ના રોજ જ્યારે ભારતે પોતાની સ્વતંત્રતા પ્રાપ્ત કરી ત્યારે ગોવા 450 વર્ષોના પોર્ટુગીઝ શાસન હેઠળ હતું.

ગોવા મુક્તિ દિવસનો ઇતિહાસ

પોર્ટુગીઝોથી ગોવાની સ્વતંત્રતાનો જશ્ન મનાવવા માટે ગોવા મુક્તિ દિવસ મનાવવામાં આવે છે. ગોવા ભારતના દક્ષિણ-પશ્ચિમ તટ પર સ્થિત એક રાજ્ય છે, જેને કોંકણના નામથી ઓળખવામાં આવે છે. આ મહારાષ્ટ્રની ઉત્તર, પૂર્વ અને દક્ષિણમાં કર્ણાટક, અને અરબ સાગરથી પશ્ચિમમાં આવેલ છે. તેની રાજધાની પણજી છે. પોર્ટુગીઝોના શાસનમાંથી મુક્ત થયા બાદ ગોવા 1962માં ભારતનો હિસ્સો બની ગયુ અને 1987માં સત્તાવાર રીતે એક સ્વતંત્ર રાષ્ટ્ર સ્વરૂપે માન્યતા પ્રાપ્ત થઇ. પોર્ટુગીઝ પાસેથી ગોવાને આઝાદ કરાવવાના જશ્નને ગોવા મુક્તિ દિવસ તરીકે મનાવવામાં આવે છે.

ગોવા પોતાના ખૂબ જ સુંદર દરિયા કિનારાઓને લીધે મશહૂર છે. વિદેશમાંથી લોકો અહીં ફરવા માટે આવતા હોય છે. જો કે પહેલા લાંબા સમય સુધી અહીં પોર્ટુગીઝનું શાસન રહ્યું અને તેમની કોલોની બની રહી.

ભારતને આઝાદી મળ્યાના 14 વર્ષ બાદ ગોવાને પોર્ટુગીઝ શાસનથી આઝાદી મળી હતી. ગોવાને ભારતીય સશસ્ત્ર દળોએ સંયુક્ત કાર્યવાહી કરીને આઝાદ કરાવ્યું હતું. તેનું કારણ એ હતું કે વારંવાર ચેતાવણી આપવા છતાં પોર્ટુગીઝ ગોવા છોડવા માટે તૈયાર ન હતા. એવામાં સૈન્ય કાર્યવાહી કરવી પડી. ત્યારબાદ ભારતીય સેનાએ 19 ડિસેમ્બર, 1961 ના રોજ ‘ઑપરેશન વિજય’ હેઠળ પોર્ટુગીઝોને ગોવા છોડીને ચાલ્યા જવા માટે મજબૂર કરી દીધા હતા. એવી ઐતિહાસિક ઘટનાના સન્માનમાં દર વર્ષે ગોવા મુક્તિ દિવસ મનાવવામાં આવે છે.

માર્ચ 1510માં અલફાંસો-ધ-અલ્બુકર્કે નેતૃત્વમાં ગોવા પર પોર્ટુગીઝોએ પ્રથમ આક્રમણ કર્યુ હતું. ત્યારબાદ આ પોર્ટુગીઝોના શાસન હેઠળ આવી ગયું. ત્યારબાદ પોર્ટુગીઝને ગોવાથી ભગાડવા માટે ભારતના યૂસુફ આદિલ ખાંએ તેમના ઉપર હુમલો કરી દીધો. તેનાથી પોર્ટુગીઝ ગભરાઇ ગયા અને ભાગી ગયા. જો કે ત્યાર બાદ અલ્બુકર્કે ફરીથી કબજો જમાવી લીધો. વર્ષ 1809-1815 વચ્ચે નેપોલિયને પોર્ટુગીઝ પર શાસન કર્યુ. ત્યારબાદ 1947 સુધી ગોવા અંગ્રેજોનને આધીન રહ્યું. આ રીતે ગોવા અંગ્રેજોના સમુદ્રી વેપારનું મુખ્ય કેન્દ્ર બની ગયું.

ખૂબ જ ઉત્સાહપૂર્વક મનાવવામાં આવે છે આ દિવસ

ગોવા મુક્તિ દિવસ ગોવામાં ખૂબ જ ધૂમધામથી મનાવવામાં આવે છે. આ અવસરે રાજ્યમાં કેટલીય જગ્યાઓ પર મશાલ જુલૂસ નિકળે છે. ત્યારબાદ ગોવા આઝાદી અપાવવા માટે પોતાનો જીવ ગુમાવનાર લોકોને શ્રદ્ધાંજલિ આપવામાં આવે છે. સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમ થાય છે અને લોકો ખૂબ જ ઉત્સાહ, ખુશી સાથે આ દિવસ મનાવે છે.