અમેરિકન સ્પેસ એજન્સી નાસાના અવકાશયાન ‘પાર્કર સોલર પ્રોબ’ એ સૂર્યને ‘સ્પર્શ’ કરવાનું અભૂતપૂર્વ પરાક્રમ કર્યું છે. એક સમયે અશક્ય ગણાતી આ સિદ્ધિ સ્પેસક્રાફ્ટ દ્વારા આઠ મહિના પહેલા એટલે કે એપ્રિલમાં જ હાંસલ કરવામાં આવી હતી. પરંતુ અવકાશમાં લાખો કિલોમીટરના અંતરે સ્થિત આ સ્પેસક્રાફ્ટથી માહિતી સુધી પહોંચવામાં અને પછી માહિતીનું વિશ્લેષણ કરવામાં વૈજ્ઞાનિકોને ઘણો સમય લાગ્યો. અવકાશયાન દ્વારા મેળવેલી આ સિદ્ધિની સમગ્ર વિશ્વમાં પ્રશંસા થઈ રહી છે. જો કે સામાન્ય લોકો માટે આ મિશનનું મહત્વ સમજવું ખૂબ મુશ્કેલ છે. આવી સ્થિતિમાં સંદેશ ન્યૂઝ તમને જણાવી રહ્યું છે કે સ્પેસક્રાફ્ટ સૂર્યની આટલી નજીક પહોંચવાનો અર્થ શું છે અને આ સિદ્ધિ આવનારા સમયમાં સૌર વિજ્ઞાનનો ચહેરો કેવી રીતે બદલી નાખશે
નાસાએ તેનું પાર્કર સોલ પ્રોબ અવકાશયાન 12 ઓગસ્ટ 2018ના રોજ લોન્ચ કર્યું હતું. તે નાસાના ‘લિવિંગ વિથ અ સ્ટાર’ પ્રોગ્રામનો એક ભાગ છે, જેના દ્વારા એજન્સીનો ઉદ્દેશ્ય સૂર્ય-પૃથ્વી સિસ્ટમના વિવિધ પાસાઓથી સંબંધિત માહિતીને સમજવા અને એકત્ર કરવાનો છે. નાસાનું કહેવું છે કે પાર્કર પ્રોબમાંથી આપણને મળેલી માહિતી સૂર્ય વિશેની આપણી સમજને વધુ વિકસિત કરશે.
હાર્વર્ડ અને સ્મિથસોનિયન સેન્ટર ફોર એસ્ટ્રોફિઝિક્સના સભ્યો સહિત આ સીમાચિહ્નરૂપ સિદ્ધિ પાછળ વૈજ્ઞાનિકો અને એન્જિનિયરોની મોટી ટીમ હતી. આ ટીમ પ્રોબમાં સ્થાપિત એક મહત્વપૂર્ણ ઉપકરણ – ‘સોલર પ્રોબ કપ’ -ના ઉત્પાદન અને દેખરેખમાં રોકાયેલ છે. આ કપ એ ઉપકરણ છે જે સૂર્યના વાતાવરણમાંથી કણો એકત્રિત કરવાનું કામ કરી રહ્યું છે. જેણે વૈજ્ઞાનિકોને સમજવામાં સરળ બનાવ્યું છે કે અવકાશયાન સૂર્યના વાતાવરણની બહારની સપાટી ‘કોરોના’ સુધી પહોંચવામાં સફળ રહ્યું છે.
અવકાશયાનના કપમાં એકત્ર કરવામાં આવેલા ડેટા પરથી જાણવા મળ્યું છે કે 28 એપ્રિલે પાર્કર પ્રોબ સૂર્યના વાતાવરણની બાહ્ય સપાટીને ત્રણ વખત ઓળંગી હતી અને ઓછામાં ઓછા પાંચ કલાક માટે એકવાર. સોલાર પ્રોબની આ સિદ્ધિનું વર્ણન કરતો પત્ર ‘ફિઝિકલ રિવ્યુ લેટર’ જર્નલમાં પણ પ્રકાશિત થયો છે. આમાં એરક્રાફ્ટને એન્જિનિયરિંગનો ખૂબ જ ખાસ ભાગ ગણાવ્યો છે.
સૂર્યના વાતાવરણનું તાપમાન જેને કોરોના તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. તે લગભગ 1.1 મિલિયન ડિગ્રી સેલ્સિયસ (આશરે 20 મિલિયન ડિગ્રી ફેરનહીટ) છે. આવી ગરમી પૃથ્વી પર જોવા મળતા તમામ પદાર્થોને થોડીક સેકન્ડમાં ઓગાળી શકે છે. એટલા માટે વૈજ્ઞાનિકોએ અવકાશયાનમાં ખાસ ટેક્નોલોજી હીટ શિલ્ડ લગાવી છે, જે લાખો ડિગ્રી તાપમાનમાં પણ અવકાશયાનને સૂર્યની ગરમીથી બચાવવાનું કામ કરે છે. જો કે પ્રોબના કપમાં કોઈ હીટ શિલ્ડ ઇન્સ્ટોલ કરવામાં આવ્યું નથી, જેથી તે સૂર્યમાંથી જે માહિતી એકત્રિત કરે છે તે એકદમ સચોટ અને સ્પષ્ટ છે. આવી સ્થિતિમાં ટંગસ્ટન, નિયોબિયમ, મોલિબડેનમ અને નીલમ જેવા ઉચ્ચ ગલનબિંદુના પદાર્થોનું મિશ્રણ કરીને આ ઉપકરણ તૈયાર કરવામાં આવ્યું છે.
આ સિવાય આ અવકાશયાન સૂર્યમાંથી નીકળતા ઇલેક્ટ્રોમેગ્નેટિક રેડિયેશન અને તેજ ગતિના સૌર પવનો (અથવા વાવાઝોડા) વિશે વધુ માહિતી એકત્ર કરવામાં પણ મદદ કરશે. આ બંને પ્રત્યક્ષ ઘટનાઓની સીધી અસર પૃથ્વી પર પડે છે અને કેટલીકવાર તે પૃથ્વી પર પાવર ગ્રીડ અને રેડિયો સંચારમાં સમસ્યા ઊભી કરે છે અને વિજ્ઞાનીઓનું કહેવું છે કે કોરોનાથી આગળ અને આવનારા સમયમાં અને મિશન દ્વારા તે રહસ્યો વિશે પણ માહિતી મળશે, જેના વિશે લાખો કિલોમીટર દૂરથી ડેટા મેળવવો અશક્ય છે.
લેટેસ્ટ ન્યૂઝ અપડેટ્સ તમારા ફોન પર સૌથી પહેલા મેળવવા માટે નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ અસ્મિતા ન્યુઝ સાથે.
તમે અમને ફેસબુક, ટ્વીટર, ઇન્સ્ટાગ્રામ અને યુ ટ્યુબ પર પણ લાઇક અને ફોલો કરી શકો છો.
