ભારતના પહેલા ફિલ્ડ માર્શલ સામ માણેકશાનો જન્મ ૩ એપ્રિલ, 1914ના દિવસે અમૃતસર શહેરમાં એક પારસી પરિવારમાં થયો હતો. એમનો પરિવાર ગુજરાત રાજ્યના દક્ષિણ ભાગમાં આવેલા વલસાડ શહેરમાંથી પંજાબ રાજ્યમાં આવીને વસ્યો હતો. માણેકશાએ પ્રારંભિક શિક્ષણ અમૃતસર ખાતે મેળવ્યું હતું, ત્યારબાદ તેઓ નૈનીતાલ શહેર ખાતે શેરવુડ કૉલેજમાં દાખલ થયા હતા.
ભારતીય સેનાના અધ્યક્ષ હતા જેમના નેતૃત્વમાં ભારત દેશના લશ્કરે ઈસવીસન ૧૯૭૧માં થયેલા ભારત-પાકિસ્તાન યુદ્ધમાં વિજય પ્રાપ્ત કર્યો હતો.
પાકિસ્તાનના 93 હજાર સૈનિકોને ઘુંટણીએ લાવનાર આ ગુજરાતી બહાદુર, નીડર અને સાહસીક હતો. તે ખુદ વડાપ્રધાન ઈન્દિરા ગાંધીને પણ સાચુ કહેતા ડરતા નહતો
બે સાલ જેટલા સમય ચાલેલી આ દોસ્તી 22 એપ્રિલ 1939ના વિવાહમાં પરિણામી. 1969ના તેમણે સેનાધ્યક્ષ બનાવવામાં આવ્યાં. 1973માં તેમણે ફીલ્ડ માર્શલનું સન્માન પ્રદાન કરાયું.
વૃદ્ધાવસ્થામાં તેમને ફેફસા સંબંધી બિમારી થઈ ગઈ હતી અને તેઓ કોમામાં ચાલ્યાં ગયા હતા. તેમનું મૃત્યુ વેલિંગટનના સૈન્ય રુગ્ણાલયના આઈસીયૂ માં રાત્રે 12.30 વાગ્યે થયુ.
દ્વિતીય વિશ્વયુદ્ઘ પૂર્ણ થયા બાદ સામ માણેકશાને સ્ટૉફ આફિસર બનાવી જાપાનીઓના આત્મસમર્પણ માટે ઇંડો-ચાયના મોકલવામાં આવ્યાં જ્યાં તેમણે લગભગ 1 લાખ યુદ્ઘબંદિઓ ના પુનર્વસનમાં પોતાનું યોગદાન આપ્યું.
વિભાજન બાદ 1947-48 ની કાશ્મીરની લડાઈમાં પણ તેમણે મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા નીભાવી હતી. ભારતની આઝાદી બાદ ગોરખાની કમાન સંભાળવા વાળા તેઓ પ્રથમ ભારતીય અધિકારી હતાં. ગોરખા ઓએ જ તેમને સૅમ બહાદુર ના નામથી સૌથી પહલા બોલાવવાની શરૂઆત કરી.
7 જૂન 1969 ના સામ માણેકશા જનરલ કુમારમંગલમ પછી ભારતના 8મા ચીફ ઑફ ધ આર્મી સ્ટાફ નું પદ ગ્રહણ કર્યું, તેમના આટલા વર્ષોના અનુભવ ની પરીક્ષાની ઘડ઼ી ત્યારે આવી જ્યારે હજારોં શરણાર્થિયોં પૂર્વી પાકિસ્તાનથી ભારત આવવા લાગ્યાં
તેમના દેશપ્રેમ અને દેશ પ્રતિ નિસ્વાર્થ સેવાને અનુલક્ષી તેમને 1972માં પદ્મવિભૂષણ અને 1 જાન્યુઆરી 1973ના ફીલ્ડ માર્શલના માનદ પદથી સન્માનિત કરાયા. ચાર દશકોં સુધી દેશ ની સેવા કર્યા બાદ સૅમ માનેકશૉએ 15 જાન્યુઆરી 1973ના ફીલ્ડ માર્શલના પદથી સેવાનિવૃત્તી લીધી.
લેટેસ્ટ ન્યૂઝ અપડેટ્સ તમારા ફોન પર સૌથી પહેલા મેળવવા માટે નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાઓ અસ્મિતા ન્યુઝ સાથે.
તમે અમને ફેસબુક, ટ્વીટર, ઇન્સ્ટાગ્રામ અને યુ ટ્યુબ પર પણ લાઇક અને ફોલો કરી શકો છો.
